پس از گذشت ۴ سال از قیام سراسری مردم ایران در آبان ۹۸ تامل و درنگ در آن سرفصل تاریخی؛ درسهای زیادی برای قیام های بعدی مردم ایران همراه دارد. از اینرو در نظر داریم به چرایی و چگونگی شکل گیری این قیام بپردازیم.ابتدا مسائل راهبردی سپس کاربردی را بررسی خواهیم کرد.
در این قیام، در ۹۰۰ نقطه در قریب به ۲۰۰ شهر ایران، تظاهرات و درگیری شکل گرفت. دستکم ۱۵۰۰ تن از مردم و جوانان در شهرهای مختلف ایران، هدف شلیک های مأمورین خامنه‌ای قرار گرفته و جان باختند. علاوه بر این ۱۲ هزار تن بازداشت و ۴ هزار تن مجروح گردیدند.
هنگامی که زمین زیر پای خامنه‌ای ضحاک به لرزه درآمد، او دستور شلیک داد تا باز هم نظامش را بر خون مردم و رنج و درد خانواده‌ها به همین دلیل بود که نماینده خامنه ای در استان البرز، سیدمحمدمهدی حسینی گفت: « این فتنه جام زهری بود که خامنه‌ای در آن لحظه نوشید». منظور او از نوشیدن جام زهر توسط خامنه‌ای، دادن فرمان شلیک به سوی مردم بیگناه در کف خیابانها است.
قیام سراسری آبان ۹۸ از منظر راهبردی
۱. قبل از هر چیز پتانسیل عظیم انفجاری جامعه ایران برای سرنگونی دیکتاتوری، نشان داد که به توصیف برخی از مقامات خود نظام این انفجار دست کمی از انفجار بمب اتمی نداشته است. سرکوب و اختناق، فقر و سیه‌روزی اقتصادی، غارت و چپاول، بیکاری و گرسنگی و بی خانمانی و آوارگی قشر وسیعی از مردم ایران در ۴۵ سال گذشته توسط یک دیکتاتوری مذهبی، در ایران که یکی از ثروتمندترین کشورهای دنیا از نظر ذخایر طبیعی است؛ و همچنین سیاست صدور تروریسیم به سایر کشورهای جهان و صرف هزینه‌های هنگفت برای گروههای نیابتی، جان مردم را به لب رسانده و همانند بشکه باروت، منتظر یک جرقه کوچک است. یک جرقه مانند بالا بردن قیمت بنزین که تبدیل به انفجار عظیمی در جامعه شد.
بنابراین آنچه مسلم است اجتناب ناپذیر بودن و در تقدیر بودن وقوع این انفجارها است. در نتیجه از نظر راهبردی باید در هر زمان و مکانی انتظار وقوع آنرا داشت و برای چنین شرایطی از آمادگی لازم برخوردار بود.
۲. قیام سراسری آبان ۹۸ تصویر گویا و روشنی از چگونگی قیامی که منجر به سرنگونی این نظام دیکتاتوری وحشی میشود ارائه نمود. بعبارت خیلی ساده نشان داد که یگانه روش ممکن برای نفی دیکتاتوری و برقراری دمکراسی و حاکمیت مردمی در ایران قیامی بمانند قیام آبانماه ۹۸ میباشد. قیام سراسری آبان ۹۸ را میتوان به عنوان یک الگو و مدل در نظر گرفت الگویی که میتواند راهنمای عمل برای هر قیام متصور در آینده باشد.
این الگو دو ویژگی برجسته دارد «برق آسا» بودن و «درهم شکستن» همه مظاهر سرکوب و اختناق در کوتاهترین زمان ممکن.
یعنی اگر خامنه ای توانست با شلیک مستقیم وحشیانه و کشتار بی سابقه ۱۵۰۰ شهروند در دو روز، مانع فوران آتشفشان خشم مردم شود، در نتیجه باید ابعاد قیام بعدی هم آنقدر بزرگ و وسیع باشد که شلیک مستقیم هم قادر به خاموش کردن آن نباشد.
این دورنمای ترسیم شده در قیام سراسری آبان ۹۸ برای تعیین تکلیف بین مردم ایران و ضحاک خونریز یعنی خامنه‌ای است.
۳.سازمان یافتگی و هماهنگی بین عناصر شرکت کننده در قیام سراسری، نفش تعیین کننده و موثری دارد.
.عنصر تعیین کننده در چنین الگویی، مردم محروم و به جان آمده از فقر و گرسنگی، زنان سرکوب شده و محروم از اولیه ترین حقوق اجتماعی می باشند که هم قاعده هرم قیام سراسری را تشکیل میدهند و هم در بالای هرم نقش رهبری قیام را برعهده می گیرند.
اکنون با این مقدمه راهبردی جزئیات حوادث و وقایع و برخی اطلاعات آماری و همچنین آثار این قیام سراسری و واکنش ها پیرامون آن را بررسی می کنیم.
گران شدن قیمت سوخت و ایجاد جرقه قیام سراسری
در روز ۲۴ ابان ۱۳۹۸ شرکت ملی بخش فراورده های نفتی از افزایش قیمت بنزین خبر داد و اعلام کرد قیمت بنزین معمولی سهمیه ای هر لیتر ۱۵۰۰ تومان و غیرسهمیه ای هر لیتر ۳۰۰۰ تومان خواهد شد و بنزین سوپر ۳۵۰۰ تومان میشود.
برای همگان روشن بود که گران شدن بنزین گران شدن سایر اجناس و کالاهای ضروری موردنیاز مردم و گران شدن هزینه حمل و نقل را در پی خواهد داشت و مصیبتی بر مصیبت اقشار فقیر و کم درآمد خواهد افزود. به همین دلیل کاسه صبر ملت به جان آمده ایران به سرآمد و به کوچه و خیابانها سرازیر شده و مظاهر چپاول و سرکوب این دیکتاتوری را به آتش کشیدند.
گران شدن بنزین نتیجه ناکارآمدی اقتصادی دولت روحانی بود که جیب مردم را بیش از گذشته خالی می‌کرد. کشوری که روی دریایی از نفت و گاز بنا شده و از نظر منابع طبیعی یکی از ثروتمندترین کشورهای دنیا به حساب می آید در اثر سیاست های نادرست حاکمیت و چپاول مسئولان و عوامل و وابستگان آن، به یکی از فقیرترین کشورهای جهان تبدیل شده و در وضعیت مرگبار اقتصادی قرار دارد.
بی تردید فقر اقتصادی و اختناق سیاسی دو عامل فوق العاده قوی است که از طرف این حکومت بر ملت ایران در ۴۵ سال گذشته اعمال شده و همچنان ادامه دارد. این فشار آنقدر متراکم و فشرده شده که با کوچکترین جرقه به انفجاری عظیم مانند قیام ۹۶ بخاطر گرانی تخم مرغ، قیام ۹۸ بخاطر گرانی سوخت و قیام ۱۴۰۱ در اعتراض به قتل مهسا امینی و اجبار در پوشش زنان شد. این شرایط انفجاری، جامعه ایران را همواره مستعد یک قیام عظیم اجتماعی نگه داشته است که حاکمان خونریز هم در وحشت از آن، شب و روز ندارند.
سایت انتخاب در ۴ آذر ۹۸ عوامل موثر شورش گرسنگان در قیام سراسری آبان ۹۸ را به شرح زیر بیان نموده و اعلام کرد زمینه پتانسیل انفجاری جامعه همچنان حل ناشده باقی مانده است.
مهمترین عوامل قیام سراسری آبان ۹۸
فساد اقتصادی
نظام رانت و رشوه‌خواری
محرومیت‌ها و محدودیت‌ها
نابرابری در عدالت اجتماعی و شکاف طبقاتی
عدم مشارکت شهروندان در ساختار اجتماعی و سیاسی
سوءاستفاده از قدرت و حقوق‌های نجومی
