داده‌های موجود در گزارش وضعیت فرهنگی و اجتماعی ۱۴۰۲ نشان می‌دهد که در این سال، حدود ۶۵۰۰ مرگ ناشی از سوءمصرف مواد مخدر در پزشکی قانونی ثبت شده است؛ این تعداد، بالاترین آمار ثبت‌شده در پنج سال گذشته را نشان می‌دهد.
با مقایسه این آمار با کل آمار رسمی مرگ‌ومیر در ایران، می‌توان گفت که در سال گذشته حدود یک‌ونیم درصد از همه مرگ‌ها به‌دلیل سوءمصرف مواد مخدر بوده است.
طبق گزارش‌های سازمان ثبت احوال، در سال ۱۴۰۲ تعداد ۴۴۲ هزار و ۱۸۲ سند فوت صادر شده که پس از رکوردهای ثبت‌شده در دوران همه‌گیری کرونا (سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰)، بالاترین میزان مرگ‌ومیر ثبت‌شده در ایران به شمار می‌رود.
در گزارش‌های پزشکی قانونی، مرگ‌های ناشی از سوءمصرف مواد مخدر به چهار دسته زیر تقسیم می‌شوند:
۱. مسمومیت ناشی از مواد مخدر
۲. مسمومیت ناشی از مواد محرک
۳. مسمومیت ناشی از مصرف چندگانه
۴. مسمومیت ناشی از داروی مخدر
بیش از نیمی از این مرگ‌ها به مسمومیت ناشی از داروهای مخدر اختصاص دارد. این داروها طیف گسترده‌ای از داروهای مخدر را شامل می‌شوند که برخی از آن‌ها مانند متادون در ایران مصرف بالایی دارند و گاهی به‌صورت تصادفی نیز موجب مرگ افراد می‌شوند. برای نمونه، در یکی از شهرستان‌های استان خراسان رضوی، در چهار ماه نخست سال ۱۴۰۳، چهار کودک به‌دلیل مصرف داروهای مخدر جان باختند.
پس از داروهای مخدر، مسمومیت ناشی از مصرف چندگانه، مواد محرک و مواد مخدر به ترتیب در رده‌های بعدی قرار دارند.
مواد مخدر شامل طیف گسترده‌ای از مواد طبیعی و صنعتی است که از شایع‌ترین نمونه‌های آن می‌توان به تریاک و مشتقات آن مانند هروئین اشاره کرد.
در بین مواد محرک، شیشه و کوکائین از معروف‌ترین نمونه‌ها هستند. بر اساس برخی برآوردهای غیررسمی ستاد مبارزه با مواد مخدر ایران، حدود یک سوم افراد معتاد در کشور به مصرف شیشه روی آورده‌اند.
