نوامبر روز جهانی کودک، این روز فرصتی است تا وضعیت کودکان در کشورها مورد توجه قرار گرفته و جامعه برای ارتقای شرایط آنها تلاش کند. بر اساس ماده 12 کنوانسیون حقوق کودک برای کودکان باید فرصتهایی فراهم آورده شود تا بتوانند در هر یک از مراحل دادرسی، اجرایی و قضایی مربوط به خود به طور مستقیم یا از طریق یک نماینده ابراز عقیده نمایند. همواره یکی از اساسی ترین مسائل و موضوعات مهم در جهان و حتی عرصه ی حقوقی هر کشور، مسائل مربوط به حقوق کودک است.
از سوی دیگر آشنایی با حقوق کودکان از دیدگاه های متفاوت و در رشته های مختلف حقوق مورد بحث و بررسی واقع شده و دارای ابعاد حقوقی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی داخلی و بین المللی است.
دولت جمهوری اسلامی ایران در سال 1372 کنوانسیون حقوق کودک را بصورت مشروط پذیرفته است.
در آستانه روز جهانی کودک، با این وضعیت اسفبار کودکان در ایران از حق تحصیل گرفته تا حق رشد و تربیت ، فقر، کار کودکان، تجاوز، اعدام، کودک همسری و … مواجه هستیم. پی آمد ان میتواند
ترک تحصیل، مدارس فرسوده، کمبود مدرسه و کلاس درسی باشد. طبق آخرین آمار مرکز پژوهش‌های مجلس در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ بیش از ۹۰۰ هزار دانش‌آموز از تحصیل بازماندند.
ترک تحصیل، در سال 1402- 1403 تنها در مقطع ابتدایی ۱۶۰ هزار کودک به مدرسه نرفتند.
بر اساس گفته های مجید عبداللهی معاون سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور
مدارس فرسوده، حدود ۲۰ هزار مدرسه از ۱۰۵ هزار مدرسه در ایران، فرسوده هستند. ۱۰۸ هزار کلاس درس از ۵۴۰ هزار کلاس درس فرسوده و نیاز به بازسازی دارند.
همچنین ۳۳ هزار کلاس درس نیازمند تخریب کامل و نوسازی هستند که مبلغی حدود 150هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد.
کودک همسری: بر اساس آمار روزنامه اعتماد از زمستان ۱۴۰۰ تا آخر پاییز ۱۴۰۱ دست‌کم ۲۷ هزار و ۴۴۸ دختر زیر ۱۵ سال در ایران ازدواج کرده‌اند. این آمار به مراتب بیشتر خواهند بود چرا که بیشتر ازدواجهای کودکان در هیچ کجا ثبت نمیشوند.
زایمان کودکان: از دیگر معضلات حاصل از ازدواج کودکان، زایمان مادران با سن پایین است که علاوه بر خطر متولد شدن نوزاد ناقص، این مادران را درگیر بیماریهای زنانه و به دیگر بیماری ها از قبیل فقر آهن، پوکی استخوان و … مبتلا میکند.این در صورتیست که مادر کم سن و سال بتوانند از خطر مرگ ناشی از زایمان جان سالم به در ببرند. 1085 مورد نوزاد در سال 1401 از مادران کودک 10 تا 14 سال متولد شده است.
کودکان کار: به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس ۱۵ درصد جمعیت کودکان ایران “کودکان کار” هستند و این آمار به دلیل “فقر خانوارها” به شدت در حال افزایش است.
حدود ده درصد از این کودکان امکان تحصیل ندارند.جابه‌جایی مواد مخدر، کولبری، سوءاستفاده جنسی، تکدی گری، زباله گردی از جمله سوء استفاده هایی ست که از کودکان کار صورت میگیرد.
بهزیستی و شهرداری بعنوان کارفرما و به منظور ساماندهی کودکان کار آنها را به پیمانکاران برای تفکیک زباله اجاره میدهند که این عمل یک نوع برده داری مدرن در قرن 21 میباشد.
اعدام کودکان : بر اساس گزارش عفو بین‌الملل، از یک ژانویه ۲۰۱۲ تا ۳۱ جولای ۲۰۲۳ دست‌کم ۵۷ کودک در ایران به دلایل مختلف از جمله قتل، مواد مخدر و غیره اعدام شده اند.
بر اساس ماده یک کنوانسیون حقوق کودک هر فرد زیر 18 سال کودک محسوب میشود، اما در قوانین دولت جمهوری اسلامی ایران اسلامی کودک به کسی گفته می شود که به حد بلوغ شرعی نرسیده باشد و آن زیر سن سیزده سال قمری برای دختر و پانزده سال قمری برای پسر است.
معضلات بسیاری بر سر راه کودکان در ایران وجود دارد که دولت هیچ برنامه و اقدامی برای رفع آنها انجام نداده و آن طور که پیداست در آینده هم هیچ برنامه ای نخواهد داشت.
بنابراین با توجه به این نوع امکانات آموزشی و تربیتی برای رشد کودکان، جامعه ایران با سرعت به سمت نابودی و ناهنجاری خواهد رفت که مسبب همه اینها دولت جمهوری اسلامی ایران میباشد، که در طول 45 سال عمر خود همچنان عاجز از تبیین و تصویب یک قانون حمایتی برای کودکان است چرا که برخی از این قوانین مغایرت با قوانین شرعی و اسلامی خواهد داشت.
ما فعالین حقوق کودک ضمن گرامیداشت روز جهانی کودک و تبریک به تمام کودکان ایران که در چنین شرایطی به سر میبرند جمهوری اسلامی ایران را بعنوان ناقض حقوق کودکان به شدت محکوم میکنیم و با استناد به اعلامیه جهانی حقوق بشر، کنوانسیون حقوق کودک و معاهدات بین المللی در این راستا خواستار احقاق حقوق کودکان میباشیم. همچنین جمهوری اسلامی ایران را ملزم به اجرای سند 2030 یونسکو میدانیم.
